Wyniki sondażu społecznego (listopad 2020) dotyczącego postaw wobec donacji
Chęć uratowania życia innych osób jest najczęstszą motywacją dla popierania donacji (56%). Główną przyczyną sprzeciwu jest szok związany ze śmiercią (35%) oraz brak znajomości woli osoby zmarłej (34%).
Jak wskazują wyniki najnowszego sondażu społecznego (listopad 2020), zrealizowanego w ramach kampanii “Solidarnie dla transplantacji” na zlecenie Ministerstwa Zdrowia przez firmę Kanar, chęć uratowania życia innych osób jest najczęstszą motywacją dla popierania donacji (56%).
Z kolei główną przyczyną sprzeciwu jest szok związany ze śmiercią (35%) oraz brak znajomości woli osoby zmarłej (34%). Zgodnie z polskim prawem każda osoba jest potencjalnym dawcą, chyba że za życia wyrazi swój sprzeciw w tej sprawie. W sytuacji, gdy rodzina wie, że zmarły nie wyraził za życia sprzeciwu widzimy duże przyzwolenie społeczne na pobranie narządów (65%). Pokazuje to, jak ważne jest, by rozmawiać z bliskimi na temat donacji, by w tej niezwykle trudnej chwili nie mieli oni wątpliwości.
Jednocześnie, ponad połowa badanych (56%) pytanych o własną postawę wobec donacji zgadza się na pobranie narządów po swojej śmierci (widoczny lekki trend wzrostowy w porównaniu z badaniami z 2018 i 2019 roku). Co piąty badany jest w tym aspekcie niezdecydowany.
Wiedza Polaków na temat podstaw prawnych pobierania narządów nadal nie jest wystarczająca. Choć rośnie liczba osób posiadających świadomość podstaw prawnych, to wiedza ta nadal nie jest poprawna.
Jednocześnie spadł odsetek osób niemających ugruntowanej wiedzy nt. śmierci człowieka. 69% Polaków wie, że śmierć jest jednoznaczna ze śmiercią mózgu.
Prowadzone w ramach kampanii “Solidarnie dla transplantacji” działania propagujące donację przyniosły efekt – wśród osób, które spotkały się z kampanią wzrósł pozytywny stosunek do dawstwa narządów (79%) oraz do ofiarowania własnych narządów (69%). Kampania zachęciła również niemal 2/3 osób (64%) do rozmów z bliskimi na temat dawstwa narządów.
Informacje o badaniu
CAPI wywiady, próba: N=1000, osoby powyżej 18 roku życia, Kantar, listopad 2020
Wirtualne wystawy przybliżają ideę solidarności dla transplantacji
26 października obchodzimy Światowy Dzień Donacji i Transplantacji. Z tej okazji w ramach kampanii „Solidarnie dla transplantacji” powstały dwie wirtualne wystawy, które wprowadzają nas w świat transplantologii.
Medycyna transplantacyjna jest wyjątkową metodą leczenia, ponieważ wiąże się z pewną zależnością i poczuciem solidarności dawców i specjalistów z potrzebującymi przeszczepu biorcami. Aby poczuć, na czym polega więź łącząca przedstawicieli tych trzech grup jednym kliknięciem wchodzimy w wirtualny świat transplantologii i możemy posłuchać wypowiedzi osób, które same otrzymały nowe życie (biorca), podarowały część siebie, by ratować bliską osobę (dawca) oraz jako specjaliści na co dzień uczestniczą w procesie transplantacji (specjalista).
Sylwetkom symbolizującym każdą z tych trzech grup towarzyszą plansze z najważniejszymi informacjami na temat leczenia przeszczepieniem: kto może zostać dawcą, jakie komórki, tkanki i narządy są przeszczepiane oraz jak długo czeka się na nowy narząd.
Jednym kliknięciem możemy także pobrać kartę – świadectwo woli darowania komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia, którą po wydrukowaniu i wypełnieniu warto nosić zawsze przy sobie. Choć nie jest ona dokumentem o mocy prawnej – ma duże znaczenie, bo potwierdza pozytywne nastawienie do idei transplantacji osoby, która je podpisała. Jej podpisanie jest także dobrym momentem i okazją, aby o swojej woli porozmawiać z najbliższymi osobami.
Z wystawy o idei solidarności i znaczeniu medycyny transplantacyjnej przenosimy się (także kliknięciem) do interaktywnej wystawy o historii i rozwoju tej gałęzi medycyny w Polsce.
Stajemy przed osią czasu, na której – klikając w wybrane daty – możemy zapoznać się z kamieniami milowymi polskiej transplantologii, zobaczyć archiwalne zdjęcia, informacje o sukcesach polskiej transplantologii, takich jak pierwszy w Polsce przeszczep nerki, wątroby czy też o innowacyjnych przeszczepach, które miały miejsce w ostatnim czasie np. przeszczep twarzy, czy tkanek szyi.
Wirtualne wystawy powstały w ramach kampanii „Solidarnie dla transplantacji” finansowanej ze środków Ministerstwa Zdrowia, w ramach Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej.
Najważniejsze informacje dla osób przed i po przeszczepieniu oraz dla dawców
Zebraliśmy najważniejsze informacje, które w obecnej sytuacji stanu epidemii SARS-CoV-2 dotyczą zarówno osób po przeszczepieniu, jak i tych jeszcze oczekujących na transplantację, a także dawców komórek krwiotwórczych.
Transplantacje: zalecenia na czas epidemii koronawirusa w Polsce
Zalecenia dotyczące pacjentów po przeszczepieniach narządowych:
Poniższe zalecenia zatwierdził prof. dr hab. med. Lech Cierpka, konsultant krajowy w dziedzinie transplantologii klinicznej, pismo z dn. 17.03.2020 r., plik PDF można pobrać >>tutaj <<
Zalecenia dla pacjentów po przeszczepieniach narządowych:
ogranicz do minimum osobisty kontakt z miejscami udzielania świadczeń medycznych, a jeżeli już jest taka konieczność, to poprzedź wyjście do poradni lub szpitala telefonem i uzgodnieniem czasu wizyty, aby uniknąć przebywania w jednym pomieszczeniu z innymi potencjalnie zarażonymi ludźmi. Na miejscu korzystaj z oddzielnego „korytarza” (drogi wejścia) stworzonego dla pacjenta o obniżonej odporności,
w przypadku podejrzenia zakażenia koronawirusem postępuj zgodnie z instrukcją przewidzianą dla mieszkańców danego terenu, w żadnym przypadku NIE ZGŁASZAJ SIĘ OSOBIŚCIE DO OŚRODKA TRANSPLANTACYJNEGO, z którym możesz skonsultować się telefonicznie,
w miarę możliwości unikaj dużych skupisk ludzkich, ogranicz podróże środkami komunikacji publicznej, zakupy rób rzadziej a w większej ilości, korzystaj z możliwości zakupów przez internet i innych form sprzedaży wysyłkowej,
wszystkie zalecenia dotyczące pacjentów po transplantacji dotyczą również osób z którymi pacjenci ci mieszkają!
Zalecenia dla lekarzy POZ:
pacjentów po transplantacji umawiaj w taki sposób, żeby nie musieli się kontaktować z innymi potencjalnie zarażonymi osobami. Jeżeli jednak tak osoba się zgłosi do rejestracji, to powinna zostać w miarę możliwości odseparowana od innych pacjentów i przyjęta w pierwszej kolejności,
jeżeli jedynym celem wizyty jest wypisanie recepty, to nie wymaga to osobistego stawienia się ani pacjenta, ani członka jego rodziny Wystaw w miarę możliwości e-receptę.
Zalecenia dla aptek i sklepów zaopatrzenia medycznego:
pacjentów po transplantacji przyjmuj w pierwszej kolejności żeby ograniczyć ich kontakt z osobami potencjalnie zarażonymi,
rozważ możliwość sprzedaży leków i innych środków farmaceutycznych w formie wysyłkowej,
rozważ wprowadzenie obowiązku utrzymywania rezerwy środków dezynfekcyjnych i ochrony osobistej, które sprzedawane byłyby tylko pacjentom po transplantacji i innym osobom o potwierdzonym, okazanym przez pacjenta wiarygodnym dokumentem z leczenia, stanie obniżonej odporności.
Zalecenia dla ośrodków transplantacyjnych:
poinformuj pacjentów pozostających pod twoją opieką o zasadach minimalizacji zagrożenia zakażeniem koronawirusem, oraz o tym żeby w przypadku podejrzenia zakażenia pacjenci zgłaszali się do wyznaczonych oddziałów zakaźnych, A NIE DO OŚRODKÓW TRANSPLANTACYJNYCH,
przed planowanym przyjęciem na oddział lub poradą ambulatoryjną upewnij się że pacjent nie ma cech zakażenia i nie spełnia warunków poddania się kwarantannie,
stwórz w swojej jednostce oddzielny „korytarz” (drogę wejścia) dla tej grupy pacjentów,
ogranicz planowe hospitalizacje pacjentów po transplantacji do niezbędnego minimum,
zapewnij możliwość konsultacji telefonicznych dla oddziałów zakaźnych i innych placówek w których hospitalizowani są pacjenci po transplantacji z podejrzeniem lub rozpoznaniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2.
Zalecenia dotyczące realizacji przeszczepień narządowych oraz zalecenia dla osób oczekujących na przeszczepienia narządowe:
Poniższe zalecenia są skrótem ze stanowiska Poltransplantu opublikowanym w dn. 23.03.2020 r., pełny dokument można pobrać >> tutaj <<
Dla osób oczekujących na przeszczepienia narządowe:
Wstrzymane zostały pobrania i przeszczepiania narządów od żywych dawców.
Wstrzymane została kwalifikacja potencjalnych żywych dawców narządów, które wymagają przemieszczania dawcy lub jego pobytu w jednostkach medycznych.
Badanie biorców bezpośrednio przed przeszczepieniem:
Potencjalni biorcy narządu lub rogówki są – bezpośrednio przed przeszczepieniem – obowiązkowo badani pod względem klinicznym i epidemiologicznym (zaleca się wykonanie testów RT-PCR u wszystkich potencjalnych biorców bezpośrednio przed przeszczepieniem).
Wyniki testów w przypadku biorców narządów innych niż nerki będą znane najpewniej dopiero po przeszczepieniu, ale pozwoli to prędko wprowadzić leczenie i czynności epidemiologiczne.
W przypadku biorców nerek, o ile to możliwe należy odczekać z zabiegiem do czasu uzyskania wyniku badania.
Zaleca się także wykonanie badania TK klatki piersiowej u wszystkich biorców bezpośrednio przed przeszczepieniem.
Działalność ośrodków kwalifikujących do przeszczepienia zostaje ograniczona: kwalifikacje potencjalnych biorców narządów i rogówki (które miałaby się wiązać z pobytem w ośrodku kwalifikującym lub przemieszczaniem się potencjalnego biorcy) zostają ograniczone jedynie do chorych pilnie tego wymagających.
Aktualizacja informacji o chorym w krajowej liście oczekujących:
Ośrodki kwalifikujące do przeszczepienia są zobowiązane – po pozyskaniu informacji od lekarza sprawującego opiekę nad potencjalnym biorcą (np. ze stacji dializ, ośrodków kardiologicznych, hepatologicznych, pulmonologicznych) lub bezpośrednio od chorego nt. jego stanu zdrowia – dokonać odpowiedniego wpisu w rejestrze Krajowej Listy Oczekujących. Jeśli to konieczne – mają obowiązek dokonać zmiany statusu oczekującego na przeszczepienie pacjenta.
Ważne: aktualizacja informacji o chorym nie powinna się wiązać z dodatkowym pobytem chorego w zakładzie leczniczym lub jego przemieszczaniem się.
Wyprzedzająca zgoda pacjenta lub jej brak na przeszczepienie nerki:
Jeszcze przed wezwaniem potencjalnego biorcy do przeszczepienia ośrodki kwalifikujące powinny pozyskać od każdego potencjalnego biorcy nerki jego wyraźną zgodę na przeszczepienie, związaną z ryzykiem COVID-19. Informacja od chorego powinna być wprowadzona do przez ośrodki kwalifikujące do rejestru Krajowej Listy Oczekujących. W przypadku braku zgody należy zmienić status chorego na „czasowo zawieszony”.
Dozwolone zmiany alokacji nerek w kierunku alokacji regionalnej.
Aby ograniczyć przemieszczanie się chorego do odległego ośrodka transplantacyjnego dozwolone jest zwiększenie wagi kryterium wyboru biorcy z własnego ośrodka kwalifikującego, nawet gdy miałoby się to wiązać z naruszeniem zasad punktowego pozycjonowania potencjalnych biorców na finalnej liście biorców (tzw. lista po cross-matchu).
Takie dopasowanie zasad alokacji do obecnej sytuacji kryzysowej nie dotyczy tzw. „przeszczepień obligatoryjnych” i powinno znaleźć wytłumaczenie w protokole wyboru biorcy.
Przekazanie opieki nad biorcami ośrodkom regionalnym.
Aby ograniczyć przemieszczanie się rzeczywistych biorców narządów do odległego ośrodka transplantacyjnego zaleca się jak najszybsze przekazanie chorego (po dokonaniu odpowiednich uzgodnień i udokumentowaniu tego faktu w narzędziu sieciowym rejestrytx.gov.pl) pod opiekę ośrodka transplantacyjnego położonego blisko miejsca zamieszkania biorcy.
Odnośnie pobrań i realizacji przeszczepień narządowych:
Jednoimienne szpitale zakaźne są wyłączone z pobierania narządów i tkanek.
Potwierdzenie zakażenia testem RT-PCR u potencjalnego dawcy wyklucza dawstwo narządów i tkanek (nieakceptowane ryzyko).
Przebyta choroba COVID-19 u potencjalnego zmarłego lub żywego dawcy (osoby wyleczone) wyklucza dawstwo narządów i tkanek (nieakceptowane ryzyko do 28 dni od wyleczenia, nieznane ryzyko, gdy upłynęło ponad 28 dni od wyleczenia).
Zaleca się wykonanie testów RT-PCR u wszystkich potencjalnych dawców, także w przypadkach, gdy nie są spełnione kryteria kliniczne i epidemiologiczne.
Zaleca się wykonanie badania TK klatki piersiowej u wszystkich potencjalnych zmarłych dawców z zachowanym krążeniem krwi (badanie „flagowe” obok testu genetycznego w rozpoznawaniu choroby), także w przypadkach, gdy nie są spełnione kryteria kliniczne i epidemiologiczne.
Ujemny wynik testu RT-PCR oraz ujemny wynik TK klatki piersiowej u dawców z zachowanym krążeniem umożliwia dawstwo i przeszczepienie narządów i tkanek. Obowiązuje ocena innych czynników ryzyka zachorowania i badań w związku z koronawirusem i COVID-19 np. CRP, liczby limfocytów.
Zostają wstrzymane programy pobierania i przeszczepiania narządów od zmarłych w mechanizmie nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie narządów.
Przedłużenie opieki nad zakwalifikowanym zmarłym dawcą: o ile to możliwe należy po stwierdzeniu śmierci i autoryzacji pobrania odczekać z pobraniem (prowadząc właściwą opiekę nad zakwalifikowanym dawcą) do czasu wyboru biorcy i pozyskania wyników testu RT-PCR u dawcy i biorcy.
Przeszczepienie narządów przy braku wyniku testu. Pobranie i przeszczepienie narządów jest dopuszczalne w przypadkach, gdy u dawcy nie wykonano testu RT-PCR lub gdy wynik testu nie jest jeszcze znany, wywiad epidemiologiczny i kliniczny są ujemne i nie stwierdza się u dawcy charakterystycznych dla COVID-19 zmian w płucach w badaniu TK. W tych przypadkach decyzję podejmuje lekarz transplantolog (kierownik ośrodka transplantacyjnego) po przeprowadzeniu analizy ryzyka i korzyści dla biorcy. Biorca jest o możliwym ryzyku poinformowany w sposób wyważony i udziela na przeszczepienie wyraźnej zgody związanej z ryzykiem COVID-19.
U biorcy przed przeszczepieniem należy wykonać test RT-PCR, choć jego wynik w wielu przypadkach będzie znany po przeszczepieniu. Po przeszczepieniu biorca powinien w miarę możliwości przebywać w izolacji ze względu na bezpieczeństwo własne, rodziny i personelu.
Przy podejmowaniu decyzji o wykonaniu przeszczepienia narządów należy zapoznać się ze stanowiskiem w tej sprawie krajowego konsultanta w dziedzinie transplantologii klinicznej zawartym w piśmie do konsultantów wojewódzkich z 17 marca 2020 r. mówiącym m.in. o ograniczeniu transplantacji narządowych do przypadków pilnych, ograniczeniu stosowania immunosupresji indukcyjnej i uzyskiwaniu odrębnej zgody biorcy na przeszczepienie (pismo dostępne >>tutaj<<).
Operacje przeszczepienia samej trzustki, samych wysp trzustkowych oraz unaczynionych przeszczepów wielotkankowych w porównaniu z przeszczepieniem innych narządów w mniejszym stopniu są zabiegami ratującymi życie, a biorcy z reguły oczekują na przeszczep w domu. Zostają one wstrzymane.
Transport nerek do ośrodka transplantacyjnego, który zakwalifikował biorcę. Aby ograniczyć przemieszczanie się chorego zaleca się, by w przypadku wyboru biorcy z odległego ośrodka kwalifikującego (transplantacyjnego), kiedy to tyko możliwe i po odpowiednich uzgodnieniach pomiędzy ośrodkami, przesłać nerkę do przeszczepienia do tego ośrodka.
Bezpieczeństwo personelu wykonującego czynności transplantacyjne.
Zakażenie dawcy stanowi głównie niebezpieczeństwo dla biorcy. Niemniej biorąc pod uwagę także ryzyko zakażenia personelu biorącego udział w pobraniu, przechowywaniu i przeszczepieniu zobowiązuje się zespoły pobierające, zespoły transplantacyjne, personel pracowni zgodności tkankowych oraz personel banków tkanek do bezwzględnego przestrzegania przyjętych w danej jednostce szczegółowych procedur epidemiologicznych.
Przestrzeganie procedur epidemiologicznych w szpitalu dawcy. Zespoły pobierające narządy i tkanki w szpitalu dawcy zobowiązane są do bezwzględnego przestrzegania procedur epidemiologicznych przyjętych w tym szpitalu. Nadzór nad przestrzeganiem procedur sprawuje szpitalny koordynator pobierania narządów. Koordynator w szpitalu dawcy jest zobowiązany przekazać zespołom pobierającym za pośrednictwem Poltransplantu ewentualne informacje o specjalnych zasadach reżimu sanitarnego obowiązującego w szpitalu dawcy.
Podejrzenie zakażenia u biorców i personelu. W przypadku podejrzenia zakażenia u potencjalnego biorcy, rzeczywistego biorcy lub u członka zespołu transplantacyjnego należy bezwzględnie zastosować się do zasad postępowania epidemiologicznego (w zależności od sytuacji: odsunięcie od pracy, skierowanie do szpitala zakaźnego, izolacja, kwarantanna, wykonanie testów RT-PCR).
Wstrzymanie przezgranicznej wymiany narządów. Dyrektor Poltransplantu wstrzymuje wydawanie zgód na wywóz narządów z Polski i przywóz.
Światowi eksperci ds. Zdrowia potwierdzili, że obecnie NIE MA dowodów na to, że nowy koronawirus SARS-CoV-2 może być przenoszony przez krew, szpik kostny lub produkty zawierające komórki macierzyste.
Pobrania szpiku są nadal realizowane z zachowaniem dodatkowych zabezpieczeń: wprowadzono procedury, których celem jest odizolowanie Dawców od osób trzecich, nie związanych z realizacją procedury pobrania, między innymi:
Dawcom udostępniono osobne wejścia do klinik pobierających, a pobrania komórek macierzystych odbywają się jedynie w ośrodkach, w których nie ma oddziałów internistycznych i zakaźnych.
Dawcy otrzymali również zalecenie aby podczas podróży na pobranie korzystać jedynie z własnego samochodu, (koszt dojazdu jest zwracany przez fundację) i unikać transportu publicznego. W razie konieczności zapewniamy Dawcom także transport medyczny.
Dawcy po pobraniu szpiku z talerza kości biodrowej hospitalizowani są w salach jednoosobowych.
Lekarze w Ośrodkach Pobierających zalecają pełnopłatne zwolnienie z pracy od momentu badań kwalifikacyjnych do czasu około 2 tygodni po pobraniu.
Wystawy prezentujące osiągnięcia polskiej medycyny transplantacyjnej i nawiązujące do idei solidarności dla transplantacji odwiedzają kolejne polskie miasta: Białą Podlaską, Zamość i Chełm.
Obie wystawy są elementem kampanii Ministerstwa Zdrowia „Solidarnie dla transplantacji”.
Pierwsza z nich pokazuje, jak na przestrzeni lat wyglądał rozwój transplantologii w Polsce i skupia się na najbardziej przełomowych wydarzeniach w tej historii.
Od 2019 roku ekspozycja podróżuje po Polsce, do Zamościa przyjechała z Lublina. Okazją do ekspozycji w Zamościu był Ogólnopolski Dzień Transplantacji, obchodzony 26 stycznia i upamiętniający pierwszy w naszym kraju udany przeszczep nerki, w 1966 roku.
W Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II w Zamościu pod koniec stycznia odbyło się spotkanie poświęcone transplantologii i idei dawstwa. Uczestniczyli w nim uczniowie Zespołu Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących z Biłgoraja.
Wystawę w zamojskim szpitalu można było oglądać do 17 lutego, po czym została przewieziona do Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Chełmie, gdzie jest dostępna dla zainteresowanych do 12 marca b.r.
Następnie wystawa wyruszy w dalszą podróż po Polsce, by m.in. od 20 do 24 kwietnia stanąć w Pile, podczas Festiwalu Nauki „ENERGIA” organizowanego przez Państwową Uczelnię Stanisława Staszica.
Wystawa o idei solidarności dla transplantacji
W grudniu 2019 roku swoją inaugurację miała także kolejna ekspozycja – interaktywna wystawa o idei solidarności dla transplantacji. Tworzą ją trzy postaci symbolizujące trzy grupy niezbędne do tego, by doszło do przeszczepienia: Biorców – pacjentów czekających na przeszczepienie, Dawców narządów, tkanek lub komórek oraz Specjalistów – szerokie grono wykwalifikowanych osób, zaangażowanych w cały proces transplantacji. Po zbliżeniu się do danej sylwetki odtwarzane jest nagranie, które głosem dawcy, biorcy lub specjalisty opowiada o swojej roli w procesie przeszczepienia i powiązaniu z pozostałymi dwoma grupami.
W styczniu br. instalacja stanęła w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, skąd w lutym przewieziono ją do Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Białej Podlaskiej. Można ją tu oglądać do 12 marca br. Następnie wystawa odwiedzi kolejne polskie miasta.
Trzy sylwetki symbolizują trzy grupy niezbędne do tego, by doszło do przeszczepienia: Biorców – pacjentów czekających na przeszczepienie, Dawców narządów, tkanek lub komórek oraz Specjalistów – szerokie grono wykwalifikowanych osób, zaangażowanych w cały proces transplantacji.
Jeszcze do 7 lutego br. w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie można zapoznać się z multimedialną instalacją “Solidarnie dla transplantacji” przybliżającą ideę dawstwa. Wystawa przyciąga ciekawą formą i zachęca do interakcji. Tworzą ją trzy postaci symbolizujące trzy grupy niezbędne do tego, by doszło do przeszczepienia: Biorców – pacjentów czekających na przeszczepienie, Dawców narządów, tkanek lub komórek oraz Specjalistów – szerokie grono wykwalifikowanych osób, zaangażowanych w cały proces transplantacji. Po zbliżeniu się do danej sylwetki odtwarzane jest nagranie, które głosem dawcy, biorcy lub specjalisty opowiada o swojej roli w procesie przeszczepienia i powiązaniu z pozostałymi dwoma grupami.
Instalacja z Warszawy pojedzie do Chełma, a następnie odwiedzi kolejne polskie miasta.
fot. Biuro Prasowe Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego; na zdjęciu Rektor WUM prof. Mirosław Wielgoś przy wystawie “Solidarnie dla transplantacji”
“Każdy z nas może być dawcą narządów, po swojej śmierci. I warto tutaj dodać jedną prostą rzecz: każdy z nas ma dużo większe szanse na to, aby w ciągu życia być biorcą narządu niż dawcą” – powiedział prof. Roman Danielewicz w trakcie programu “Pytanie na śniadanie”
W niedzielę 26 stycznia, w rocznicę pierwszego udanego przeszczepienia nerki, w 1966 roku, w programie TVP 2 “Pytanie na śniadanie” zaproszeni goście opowiadali o leczeniu przeszczepieniem oraz o idei dawstwa.
Pani Grażyna Borkowska oddała swojemu mężowi Adamowi nerkę. Niedługo minie rok od pomyślnego przeszczepienia, oboje czują się dobrze (przeczytaj historię Państwa Borkowskich). W programie małżeństwo opowiadało o swoich doświadczeniach oraz o tym, że przebyta operacja jeszcze bardziej ich zbliżyła do siebie.
Państwu Borkowskim towarzyszył prof. Roman Danielewicz, chirurg, transplantolog w Katedrze i Klinice Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Prezes Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego. Profesor Danielewicz odpowiadał na pytania dotyczące tego kto może być dawcą, ile osób możemy uratować po swojej śmierci, pokazywał także kartę – świadectwo woli oddania narządów i tkanek zachęcając do noszenia takiej karty zawsze przy sobie.
Gospodarzami programu byli Marcelina Zawadzka oraz Tomasz Wolny, Ambasador kampanii “Solidarnie dla transplantacji”. Nagranie można obejrzeć klikając tutaj.
Kielce, Warszawa, Legnica, Ostróda, Olsztyn, Łódź, Zakopane, Gliwice i Lublin – dzięki współpracy z lokalnymi samorządami mieszkańcy wspomnianych miast mieli możliwość zapoznania się z ideą dawstwa i kamieniami milowymi polskiej medycyny transplantacyjnej.
Historia medycyny transplantacyjnej oraz idea dawstwa i leczenia przeszczepieniem są tematami dwóch wystaw multimedialnych, które od 2019 roku odwiedzają polskie miasta.
Transplantologia jest wyjątkową dziedziną medycyny, ponieważ jej sukces jest możliwy tylko przy solidarnej współpracy wielu osób, w tym: dawcy, biorcy i specjalistów. Każdy z nas jest częścią tej metody – każdy z nas może okazać się potrzebującym biorcą, każdy z nas może zostać dawcą.
Aby upowszechnić tę wiedzę i zwiększyć poparcie społeczne dla dawstwa narządów, komórek i tkanek Ministerstwo Zdrowia prowadzi kampanię „Solidarnie dla transplantacji”. Jednym z elementów kampanii są dwie wystawy multimedialne. Pierwsza z nich przedstawia historię osiągnięć polskiej transplantologii, druga – przybliża samą ideę dawstwa.
Wystawę historyczną można już było oglądać w Urzędzie Miasta Kielce, w Warszawie podczas Pikniku Naukowego Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik, w szkole podstawowej w Legnicy, w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym WUM w Warszawie, podczas Arena Festival Film and Music w Ostródzie, w Urzędzie Miasta Olsztyn, w nowoczesnej przychodni w Łodzi, podczas Marszu „Tak dla transplantacji” w Zakopanem, w Centrum Handlowym „Forum” w Gliwicach oraz w dwóch szpitalach w Lublinie.
Jednocześnie w grudniu 2019 r. powstała druga instalacja, przybliżająca samą ideę dawstwa. Wystawa przyciąga ciekawą formą i zachęca do interakcji. Trzy postaci symbolizują trzy grupy niezbędne do tego, by doszło do przeszczepienia: Biorców – pacjentów czekających na przeszczepienie, Dawców narządów, tkanek lub komórek oraz Specjalistów – szerokie grono wykwalifikowanych osób, zaangażowanych w cały proces transplantacji. Po zbliżeniu się do danej sylwetki odtwarzane jest nagranie, które głosem dawcy, biorcy lub specjalisty opowiada o swojej roli w procesie przeszczepienia i powiązaniu z pozostałymi dwoma grupami.
W 2020 roku, obie instalacje, na zaproszenie lokalnych samorządów, odwiedzą kolejne polskie miasta.
Wystawy, realizowane w ramach kampanii edukacyjno-informacyjnej „Solidarnie dla transplantacji”, wspierają pozostałe działania tej akcji na rzecz upowszechniania idei dawstwa.
W 2018 roku ruszyła szeroko zakrojona akcja edukacyjna adresowana do dzieci i młodzieży szkolnej oraz studentów i alumnów. W całej Polsce, do końca 2020 roku, odbędzie się ponad 400 spotkań, obejmujących lekcje na temat transplantologii: historii polskiej medycyny transplantacyjnej, rodzajów przeszczepów, tematyki dawstwa, przebiegu transplantacji, życia z przeszczepem. Zagadnienia omawiane w trakcie spotkań zostały także przystępnie opracowane w formie materiałów edukacyjnych (aktywny PDF), które są przekazywane uczestnikom i pedagogom. Można także pobrać je tutaj.
Więcej informacji o leczeniu przeszczepieniem oraz o działaniach zaplanowanych w ramach kampanii można znaleźć na stronie: zgodanazycie.pl. Można tu znaleźć kluczowe informacje o tym:
kto i w jaki sposób może zostać dawcą (zarówno za życia jak i po śmierci)
Kto może zostać dawcą? Co to znaczy “żywy dawca”? Jakie narządy można przeszczepiać? Czy osoba po przeszczepie może uprawiać sport? Na te i wiele innych pytań zadawanych przez uczniów odpowiadali koordynatorzy transplantacyjni prowadzący spotkania edukacyjne w szkołach.
Ponad dwieście spotkań w szkołach
W tym roku, w całej Polsce, podczas ponad dwustu spotkań edukacyjnych pod hasłem “Solidarnie dla transplantacji” koordynatorzy transplantacyjni rozmawiali z uczniami o dawstwie i leczeniu przeszczepieniem. W spotkaniach brali udział uczniowie 7 i 8 klas szkół podstawowych oraz uczniowie szkół ponadpodstawowych. Zadawali liczne pytania dotyczące tego, kto może zostać dawcą, czy można być dawcą jeszcze za życia, jakie narządy i tkanki można przeszczepiać oraz o to jak wygląda życie osoby po przeszczepieniu.
Historia medycyny transplantacyjnej, przebieg transplantacji, rola dawcy i inne tematy
Koordynatorzy przybliżali także uczniom historię polskiej medycyny transplantacyjnej, opowiadali o przebiegu transplantacji i o tym, jak szerokie grono osób jest w ten proces zaangażowane. Rozmawiali też o roli dawcy i o tym, jak ważne jest pozytywne nastawienie każdego z nas do idei dawstwa.
Spotkania w całej Polsce
W województwie kujawsko-pomorskim spotkania prowadzili: prof. Zbigniew Włodarczyk, dr Aleksandra Woderska-Jasińska oraz mgr Monika Siekierka. W województwie dolnośląskim spotkania były realizowane przez: prof. Dariusza Patrzałka, mgr Iwonę Przydatek, lek. Agnieszkę Lepieszę, lek. Alinę Dąbrowską oraz mgr Andrzeja Janocha, a w województwie lubelskim przez: mgr Małgorzatę Borawską – Tkaczyk, mgr Annę Gradziuk i mgr Marię Kmicic.
W województwie warmińsko-mazurskim spotkania prowadziła mgr Marta Leszczyńska, a w woj. mazowieckim mgr Krzysztof Zając oraz mgr Grzegorz Cichowlas.
Szkoły w województwie małopolskim odwiedziła mgr Iwona Dymek, a w woj. śląskim mgr Bogumiła Król oraz mgr Sylwia Sekta. W województwie podkarpackim spotkania prowadziła mgr Barbara Wiśniowska, a w województwie świętokrzyskim: mgr Katarzyna Kępa i mgr Wiesława Saladra. Spotkania w szkołach w woj. podlaskim poprowadziła mgr Joanna Szymańska, a w woj. opolskim – mgr Andrzej Janoch.
Realizacja spotkań w szkołach, ramach kampanii “Solidarnie dla transplantacji”, rozpoczęła się jesienią 2018 roku i będą one kontynuowane do końca 2020 roku. Łącznie, w całej Polsce odbędzie się ponad 400 spotkań.
Zagadnienia omawiane w trakcie spotkań zostały przystępnie opracowane w formie materiałów edukacyjnych (aktywny PDF), które są przekazywane uczestnikom i pedagogom. Pobierz materiały edukacyjne.
gość spotkania w Zamościu – p. Klaudia Wojczuk – osoba po przeszczepieniu
spotkanie w Bydgoszczy
spotkanie w Chełmnie
prof. Dariusz Patrzałek na spotkaniu w Ludowie Polskim
dr Aleksandra Woderska-Jasińska na spotkaniu w Bydgoszczy
mgr Joanna Szymańska w szkole w Łomży
mgr Anna Gradziuk w szkole w Biłgoraju
spotkanie w Pile
spotkanie w Sochaczewie z mgr Grzegorzem Cichowlasem
Filmową relację ze spotkania w Ludowie Polskim można obejrzeć tutaj.
Równolegle do spotkań w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych odbywają się spotkania edukacyjne na uczelniach wyższych oraz w seminariach duchownych. W ramach kampanii “Solidarnie dla transplantacji” prowadzone są także spotkania informacyjne w stacjach dializ: dla pacjentów i ich rodzin oraz dla pracowników stacji. Do końca 2020 roku odbędzie się ponad 100 takich spotkań.
“Solidarnie dla transplantacji” to kampania informacyjno-edukacyjna Ministerstwa Zdrowia realizowana w ramach Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. Głównym celem akcji jest zwiększenie dostępności leczenia przeszczepami w Polsce i przybliżenie się do europejskich wskaźników w zakresie liczby dokonywanych transplantacji.
By osiągnąć zamierzony efekt realizowane są działania edukacyjno-informacyjne mające na celu zwiększenie społecznego poparcia dla transplantacji jako metody leczenia. Akcent stawiany jest właśnie na solidarność, bo leczenie za pomocą przeszczepów jest możliwe tylko przy współpracy wielu osób, w tym: dawcy, biorcy i specjalistów. Każdy z nas jest częścią tej metody – każdy z nas może okazać się potrzebującym biorcą, każdy z nas może zostać dawcą.
Strona „zgodanazycie.pl” ma uzupełniać działania informacyjno- edukacyjne kampanii, stanowiąc przystępne kompendium wiedzy. Można tu znaleźć kluczowe informacje o tym:
kto i w jaki sposób może zostać dawcą (zarówno za życia jak i po śmierci)
Kolejnym przystankiem na trasie wystawy jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Lublinie.
Dziewiątym i ostatnim w 2019 roku miastem, jakie odwiedziła wystawa o kamieniach milowych polskiej medycyny transplantacyjnej, jest Lublin. Tym razem miejscem ekspozycji jest – dzięki uprzejmości Dyrekcji – hol Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego przy ul. Kraśnickiej 100. Pacjenci szpitala, goście, personel i mieszkańcy Lublina będą mogli oglądać instalację do końca tego roku. Szczególnie dziękujemy koordynatorce transplantacyjnej, pani Małgorzacie Borowskiej za zaangażowanie w nasze przedsięwzięcie.
W 2020 roku wystawa odwiedzi kolejne polskie miasta, między innymi: Zamość, Rzeszów i Białystok.
W październiku na terenie Miejskiego Centrum Medycznego „Górna” w Łodzi, w przychodni przy ul. Cieszkowskiego 6, stanęła wystawa na temat historii polskiej medycyny transplantacyjnej. Jest ona elementem kampanii edukacyjno-informacyjnej „Solidarnie dla transplantacji” Ministerstwa Zdrowia. Wystawę będzie można oglądać w Łodzi do 17 października br., a następnie w Zakopanem i w Gliwicach oraz kolejnych polskich miastach, po których wystawa będzie podróżować do końca 2020 roku.
Łódź jest szóstym miastem na trasie wystawy
Ekspozycja gościła już w Legnicy, Kielcach, Olsztynie, Ostródzie i Warszawie. Na osi czasu możemy obejrzeć najważniejsze wydarzenia, jakie miały miejsce w ponad 50-letniej historii polskiej medycyny transplantacyjnej. Wystawa, za pomocą audiowizualnych wypowiedzi specjalistów (lekarza – prof. Piotra Kalicińskiego z CZD w Warszawie, koordynatora transplantacyjnego – mgr Krzysztofa Zająca z UCK WUM w Warszawie), dawców (p. Jarosława Jakimowicza) i biorców (p. Krzysztofa “Jarego” Jaryczewskiego i lek. Roberta Kucharskiego), niesie przekaz o poczuciu solidarności, które jest niezbędne w medycynie transplantacyjnej. Leczenie za pomocą przeszczepów jest możliwe tylko przy współpracy wielu osób, w tym własnie: dawcy, biorcy i specjalistów. Każdy z nas jest częścią tej metody – każdy za nas może okazać się potrzebującym biorcą, każdy z nas może zostać dawcą.
